Dysfagie kan psychische en sociale gevolgen hebben
Slikstoornissen kunnen in heel wat situaties voorkomen maar vaak bij patiënten die een CVA of schedeltrauma hebben gehad, bij mensen met multiple sclerose, de ziekte van Parkinson, dementie, na bepaalde NKO-ingrepen… Ze kunnen ook optreden na een achteruitgang van de algemene toestand en van de spierfunctie bij bejaarden.
ROL van eerstelijnsverpleegkundige:
Als thuisverpleegkundige kun je een belangrijke rol spelen in de behandeling van dysfagie. Door de problemen bij uw patiënten helpen op te sporen en door informatie en advies te geven. Naast ademhalingsproblemen, hoesten of stemveranderingen tijdens het eten kunnen een onverklaarbare verminderde eetlust en gewichtsverlies, alsook het oneindig lang duren van de maaltijden tekenen van dysgafie zijn. De verpleegkundige kan aanbevelen om de structuur van voedsel en drank te wijzigen en doorverwijzen naar een NKO-arts.
RISICO’s:
Naast het risico op verstikking kan dysfagie ook longinfecties en een significante achteruitgang van de algemene toestand veroorzaken, zeker bij oudere patiënten. Dysfagie kan ook leiden tot gewichtsverlies, de inname van medicijnen bemoeilijken en psychische en/of sociale gevolgen met zich meebrengen: angst bij een maaltijd, geen plezier meer hebben in eten en drinken, sociaal geïsoleerd raken… Dysfagie is dus zeker niet iets om licht op te vatten.
BEHANDELING:
In eerste instantie wordt de voedseltextuur van de maaltijden en de vloeistoffen aangepast, bijvoorbeeld door gebruik van verdikkingsmiddelen of aangepaste maaltijden.
Verder kunnen er ook tips gegeven worden om verslikken tegen te gaan:
- Patiënt moet tijdens de maaltijd in een hoek van 90° zitten, dus niet half liggend.
- Vermijden om het hoofd naar achteren te slingeren tijdens het slikken.
- Kin naar het borstbeen brengen, dus naar de knieën kijken om luchtwegen te beschermen en de doorgang naar het spijsverteringsstelsel te bevorderen.
- Geef de voorkeur aan vochtige voeding (met saus), makkelijk te kauwen en die de mondgevoeligheid stimuleert (goed gekruid).
- Kleverige of vezelachtige voeding alsook voeding klein van omvang (erwten) kunnen best vermeden worden.
- Best kiezen voor kleinere porties die voldoende calorieën en eiwitten bevatten.
Als de patiënt zich toch verslikt en bijgevolg hoest, kun je best vragen om de adem even in te houden, zacht door de neus uit te ademen en nadien zo hard mogelijk hoesten.
Op de rug kloppen, armen in de lucht steken of laten drinken zijn inefficiënt. Indien nodig, het heimlichmanoeuvre uitvoeren.
In verder fase kunnen er logopedische revalidatietechnieken voorgesteld worden om het uithoudingsvermogen en de kracht te verbeteren van de verschillende spieren die actief zijn tijdens de doorgang van het voedsel in de mond en de keelholte.
Onze Zorgba(a)r biedt zowel calorie- en eiwitrijke, drinkbare bijvoeding aan alsook een compleet gamma aan voeding met een aangepaste structuur voor mensen met kauw- en slikproblemen, van ontbijt tot hoofdmaaltijd en dessert.